(Canine Good Citizenship หรือ CGC) 

การทดสอบสุนัขพลเมืองดี (CGC) ของสมาคมสุนัขแห่งสหรัฐอเมริกา (American Kennel Club หรือ AKC) เป็นการทดสอบสอบหัวข้อ ที่ทดสอบสุนัขเพื่อให้ได้รับตำแหน่งสุนัขพลเมืองดี ไม่ว่าสุนัขของคุณจะผ่านข้อกำหนดของสมาคมฯ หรือไม่

การสอบ CGC นั้นดูทักษะการเชื่อฟังพื้นฐานหลายทักษะ และดูนิสัยของสุนัขว่าสุนัขเหมาะสมกับตำแหน่งนี้หรือไม่ สุนัขสายพันธุ์ใดก็ตามไม่ว่าจะเป็นพันธุ์แท้ หรือพันธุ์ผสม สามารถเข้าทดสอบได้โดยนัดหมายวันสอบกับกรรมการ CGC ของสมาคมฯ หรือเข้าร่วมงานที่กรรมการ CGC ของสมาคมฯ เข้าร่วมและเสนอการจัดทดสอบ

ทำไมต้องทดสอบ CGC 

แม้ว่าการผ่านการทดสอบ CGC นั้นไม่ได้ทำให้สุนัขของคุณกลายเป็นสุนัขบำบัด สุนัขที่ช่วยสนับสนุนทางอารมณ์ (emotional support) หรือสุนัขบริการ (service dog) แต่คนมักกล่าวกันว่า เป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมที่จะพิสูจน์ว่าสุนัขของคุณนั้นมีพื้นฐานการฝึก และสามารถผ่านการทดสอบที่ประเมินผลโดยหน่วยงานที่ยุติธรรม องค์กรฝึกสุนัขบางแห่งอาจกำหนดให้สุนัขของคุณต้องผ่านการสอบ CGC หรือเทียบเท่าก่อน ถึงจะเข้าหลักสูตรขั้นสูงได้ แม้แต่บริษัทประกันหลายแห่ง ก็คุ้มครองสุนัข “พันธุ์ที่ถูกแบน” หากสุนัขผ่านการทดสอบ CGC และแม้ว่าเป็นกรณีที่ไม่ค่อยเกิด แต่นายหน้าอพาร์ทเม้นท์หรืออสังหาริมทรัพย์ให้เช่าบางคนนั้น กำหนดให้สุนัขต้องผ่านตำแหน่ง CGC ถึงจะเช่าที่พักกับพวกเขาได้ แต่ข้อดีที่สุดก็คือ เอาไว้อวดคนอื่นได้ไงล่ะ

การทดสอบหัวข้อที่ 1 แนะนำคนแปลกหน้าที่ท่าทางเป็นมิตร

(Friendly Stranger Introduction)

การทดสอบเรื่องแรก คือ ทดสอบความสามารถของสุนัข ว่ายอมให้คนแปลกหน้าที่ท่าทางเป็นมิตรเข้ามาหาและมีปฏิสัมพันธ์กับเจ้าของสุนัขหรือไม่ ปกติแล้วคนแปลกหน้าที่มีท่าทางเป็นมิตรจะทักทาย กล่าว “สวัสดี” และจับมือทักทายเจ้าของสุนัข จำไว้ว่า ลำดับหัวข้อการทดสอบนั้นอาจเปลี่ยนแปลงได้ตามความต้องการของผู้ประเมิน และไม่ใช่การทดสอบทุกเรื่องจะตามลำดับเดิมเสมอไป แม้ว่าหัวข้อนี้ดูง่ายสำหรับสุนัขส่วนใหญ่ แต่สำหรับสุนัขบางตัวนั้นเป็นเรื่องยาก เมื่อคนแปลกหน้าเข้ามาใกล้สุนัขหรือเจ้าของสุนัข

หากสุนัขของคุณมีปัญหากับการผ่านการทดสอบเรื่องนี้ คุณสามารถลองฝึกกับคนที่สุนัขของคุณรู้จักก่อน สุนัขควรได้รางวัลเมื่อเพื่อนของคุณเข้ามาให้เห็น และระหว่างการที่สุนัขมีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนของคุณ เมื่อเพื่อนคุณเดินจากไปแล้ว ต้องหยุดการให้รางวัลนั้น สุนัขจะเริ่มรออย่างมีความสุข ให้เพื่อนของคุณเข้ามาหา การเข้าสังคมที่เหมาะสม เมื่อลูกสุนัขอายุก่อน 14 อาทิตย์นั้นมีประโยชน์มากสำหรับการยอมรับคนแปลกหน้า อย่างไรก็ตาม สุนัขไม่ควรถูกบังคับให้ยอมเจอคนแปลกหน้าในพื้นที่ส่วนตัวของสุนัข  หากสุนัขของคุณมีปัญหาเรื่องปฏิกิริยาต่อคนแปลกหน้าอย่างรุนแรง เช่น เห่า กระโจนใส่ ขู่ หรือวิ่งหนีด้วยอาการหวาดกลัว คุณควรลดให้การฝึกนี้สั้นลง และพิจารณาเรื่องหาคำแนะนำจากนักปรับพฤติกรรมสัตว์ หรือครูฝึกสุนัขที่เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรมก่อนการฝึกต่อไป

การทดสอบหัวข้อที่ 2 นั่งอย่างเรียบร้อยให้สัมผัส

(Sitting Politely for Petting)

การทดสอบหัวข้อนี้ และหัวข้อการเดินโดยมีสายจูงนั้น ปกติแล้วทำให้เจ้าของสุนัขเครียดที่สุด การนั่งอย่างเรียบร้อยให้สัมผัสนั้นสอนง่าย แต่บางครั้งเจ้าของสุนัขหลายคนก็ยอมให้สุนัขกระโดดใส่ และบางครั้งก็ไม่ยอม ซึ่งการกระทำเช่นนี้ทำให้สุนัขสับสน และสุนัขเริ่มคิดว่า ถ้ากระโดดอีกสักสองสามครั้ง อาจจะได้รับความสนใจจากเจ้าของ

วิธีแก้ปัญหาพฤติกรรมนี้คือ ฝึกกับเพื่อน ๆ ซึ่งได้รับคำชี้แนะมาก่อนแล้วว่า ห้ามสัมผัสสุนัขหากสุนัขไม่นั่งลง หากสุนัขกระโดดขึ้น ให้เพื่อนคุณเลิกสนใจสุนัข และเมื่อใดที่สุนัขนั่งลง สามารถให้ความสนใจสุนัขได้ทันที  แต่คนส่วนใหญ่มักพบว่าสุนัขตื่นเต้นจนควบคุมตัวเองไม่ได้เมื่อแขกมาบ้าน และพวกเขาไม่สามารถห้ามปรามสุนัขได้

หากเป็นเช่นนั้น อาจต้องใส่สายจูงสุนัขไว้ระหว่างการฝึก และกันไม่ให้สุนัขกระโดดใส่คนอื่นเพื่อให้คุณฝึกได้สำเร็จ คุณควรให้รางวัลด้วยขนม ไม่เพียงแค่ตอนที่สุนัขนั่ง แต่เมื่อสุนัขยังนั่งต่อไปด้วย นี่เป็นส่วนสำคัญที่สุดของการฝึกซึ่งเจ้าของส่วนใหญ่มักละเลยทำให้สุนัขไม่สามารถนั่งนานๆ ได้

การทดสอบหัวข้อที่ 3 สุขภาพดีและการตัดแต่งขน

(Healthy Condition and Grooming)

ปกติแล้วเรื่องนี้เป็นเรื่องที่ง่ายที่สุด คุณต้องดูแลสุนัขให้สุขภาพดี และตัดแต่งขนให้เรียบร้อย กรรมการจะยกเท้า หู และแปรงขนสุนัขด้วย คุณควรพาสุนัขไปตัดแต่งขนก่อนวันทดสอบ และทำให้แน่ใจว่าสุนัขสุขภาพดีเมื่อถึงวันสอบ

สำคัญมากที่ต้องฝึกสุนัขของคุณให้ยอมแปรงขน ยกเท้า และหู การฝึกนี้ควรทำเมื่อสุนัขยังเด็ก และทำเพียงเวลาสั้น ๆ จะดีที่สุด ให้สุนัขพักขณะฝึกโดยเฉพาะเมื่อสุนัขรู้สึกไม่สบายใจ หากสุนัขขู่ แยกเขี้ยว หรือกัดขณะทำการฝึก ควรหาครูฝึกที่เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรม หรือนักปรับพฤติกรรมสัตว์เลี้ยงมาช่วยคุณ เนื่องจากปัญหาใหญ่กว่านี้อาจตามมาได้

การทดสอบหัวข้อที่ 4 เดินโดยใส่สายจูงหลวม ๆ 

(Walking on a Loose Lead)

การเดินโดยใส่สายจูงหลวม ๆ นั้นเป็นการปฏิบัติที่ยากสำหรับสุนัขหลายตัว แต่หลายคนเห็นพ้องกันว่านี่เป็นทักษะของ สุนัขที่ ‘สุภาพ’ ควรมี กรรมการจะชี้แจงให้คุณนำสุนัขของคุณโดยใส่สายจูง ซึ่งทางที่เดินนั้น อย่างน้อยจะประกอบด้วย การเลี้ยวขวาหนึ่งครั้ง เลี้ยวซ้ายหนึ่งครั้ง และการหันกลับหนึ่งครั้ง ซึ่งมีการหยุดหนึ่งครั้งระหว่างทุกการเลี้ยว และหยุดอีกครั้งเมื่อสุดทาง คุณได้รับอนุญาตให้พูดคุยกับสุนัขขณะการเดินได้ ดังนั้น จงใช้ประโยชน์จากการพูดคุยนี้ เพื่อให้สุนัขยังจดจ่อและปฏิบัติต่อ ไม่สามารถใช้เครื่องมือใดๆ เช่น ให้รางวัลหรือใช้ปลอกคอสำหรับฝึก ในการทดสอบนี้ สุนัขของคุณจำเป็นต้องเดินโดยใส่สายจูงหรือปลอกคอปกติได้

การเดินโดยการใส่สายจูงหลวม ๆ นั้นเป็นทักษะที่สอนยาก สามารถกินเวลาถึง 6 สัปดาห์สำหรับสุนัขหลาย ๆ ตัวที่ยังไม่เคยผ่านการฝึกมาก่อน การเริ่มต้นการฝึกที่ดีคือ ใช้คลิกเกอร์หรือให้รางวัลเมื่อใส่สายจูงหลวม ๆ ได้ และเริ่มต้นจากที่ที่คุ้นเคย เช่น ในห้องนั่งเล่น หรือสวนหลังบ้านของคุณ หากคุณลำบากกับทักษะนี้จริง ๆ ล่ะก็ ทางที่น่าจะดีที่สุด คือ จ้างครูฝึกที่ฝึกในเชิงบวก (positive trainer) เพื่อช่วยให้คุณผ่านการฝึกนี้ไปได้

การทดสอบหัวข้อที่ 5 เดินผ่านผู้คน

(Walk Through a Crowd)

หัวข้อทดสอบ CGC นี้ ต้องการให้คุณและสุนัขเดินอย่างสุภาพเรียบร้อย ผ่านคนอย่างน้อยสามคน สุนัขสามารถแสดงอาการสนใจคนอื่นได้ แต่ไม่ควรแสดงอาการเขินอาย หรือตื่นเต้นจนเกินไป คุณอาจคุยกับสุนัขขณะที่คุณนำทางและคอยให้กำลังใจสุนัขได้ คำสั่งว่า ‘มองนี่’ หรือ ‘ดู’ เป็นคำที่มีประโยชน์ต่อการทดสอบนี้ ซึ่งวิธีการสอนอยู่ในทักษะที่ 8

การทดสอบหัวข้อที่ 6 นั่ง หมอบตามคำสั่ง และรอ

(Sit and Down on command, Stay)

วิธีผ่านการทดสอบนี้ สุนัขของคุณต้องรู้จักคำสั่ง ‘นั่ง’  ‘หมอบ’ และ ‘รอ’ ซึ่งน่าประหลาดใจที่เราเห็นสุนัขหลายตัวไม่ผ่านบททดสอบคำสั่งการหมอบ เนื่องจากเจ้าของต้องสั่งซ้ำหลายครั้ง

เมื่อฝึกคำสั่ง ‘นั่ง’ หรือ ‘หมอบ’ จงพูดคำสั่งนั้นเพียงหนึ่งครั้ง และใช้สิ่งล่อช่วยหากสุนัขดูสับสน สุนัขจะไม่เข้าใจคำพูดที่เราพูดจนกระทั่งเราสอนสุนัขให้รู้จักคำนั้น และการพูดว่า ‘หมอบ หมอบ หมอบ’ นั้นต่างจากคำว่า ‘หมอบ’ โดยสิ้นเชิง คุณอาจพลาดสอนสุนัขแบบผิด ๆ เมื่อสุนัขตอบสนองต่อคำว่า ‘หมอบ หมอบ หมอบ’ ซึ่งจะเป็นปัญหาใหญ่เมื่อถึงเวลาทดสอบ คำแนะนำนี้ใช้ได้กับคำสั่ง ‘นั่ง’ เช่นกัน

สำหรับคำสั่ง ‘รอ’ นั้น คุณควรพูดคำสั่งนี้เพียงครั้งเดียวเช่นกัน แล้วปล่อยสุนัขเมื่อจบการทดสอบ เนื่องจากคุณต้องหันหลังและเดินไปจากสุนัข หากคุณสอนสุนัขแค่สัญญาณมือให้สุนัขหยุดรอ สุนัขอาจเลิกการ ‘รอ’ เมื่อคุณหันหลังไปและสุนัขมองไม่เห็นมือของคุณ การสอนด้วยคำสั่งว่า ‘รออยู่ตรงนั้นจนกว่าฉันจะบอกให้เธอลุก’ จะง่ายกว่า

เพียงสั่งว่า ‘รอ’ จากนั้นเดินออกไป และกลับมาให้รางวัลสุนัข แรกๆ สุนัขหลายตัวจะเรียนรู้ได้ยาก ว่าเมื่อได้รางวัลแล้วไม่ได้แปลว่าการฝึกจบลง ให้ฝึกต่อไปจนกว่าคุณสามารถเดินไปจากสุนัขได้เป็นระยะเวลานาน คุณควรกลับมาหาสุนัขเพื่อให้รางวัล และไม่เรียกให้สุนัขเข้าไปหาเพราะจะกลายเป็นว่า คุณให้รางวัลสำหรับการเข้ามาหาเมื่อเรียก ไม่ใช่จากการ ‘รอ’

การทดสอบหัวข้อที่ 7 มาหาเมื่อถูกเรียก

(Come when Called)

สำหรับหัวข้อนี้ สุนัขต้องมาหาเมื่อถูกเรียกจากระยะห่าง 10 ฟุต คุณสามารถใช้น้ำเสียงกระตุ้นให้สุนัขมาหาได้ เราแนะนำให้ฝึกการเรียกชื่อ จนกว่าสุนัขจะทำได้จนชิน การฝึกในบริเวณที่ล้อมรั้วหรือมีเชือกกั้นเพื่อความปลอดภัยนั้นเป็นความคิดที่ดี เรียกสุนัขด้วยน้ำเสียงตื่นเต้น และให้รางวัลเมื่อสุนัขมาถึงที่เท้าของคุณ ตอนที่สุนัขมาถึง อย่าสั่งให้
‘นั่ง’ หรือ ‘หมอบ’ แล้วให้รางวัล เพราะนั่นจะหลายเป็นการให้รางวัลกับคำสั่ง ‘นั่ง’ หรือ ‘หมอบ’

คุณควรโฟกัสที่การให้รางวัลสุนัขตอนที่สุนัขมาหาคุณเมื่อสั่ง หากสุนัขไม่ยอมเข้ามาหา ให้ลองเรียกสุนัขและวิ่งอย่างสนุกสนานไปทิศทางตรงข้ามสุนัข ซึ่งจะทำให้สุนัขรู้สึกอยากวิ่งไล่ และเข้ามาหาคุณได้ อย่าลืมให้รางวัลในแต่ละครั้งที่สุนัขเข้ามาหา ปกติแล้วคำชมเชยมักไม่เพียงพอที่จะเอาชนะสิ่งดึงดูดความสนใจรอบตัว

การทดสอบหัวข้อที่ 8 ปฏิกิริยาต่อสุนัขตัวอื่น

(Reaction to Another Dog)

หัวข้อนี้ทดสอบปฏิกิริยาสุนัขของคุณต่อสุนัขแปลกหน้า แฮนด์เลอร์สองคนจะเดินผ่านกันจากระยะ 20 ฟุต จากนั้นหยุดและจับมือทักทาย แล้วเดินต่อไป หลายคนไม่ผ่านการทดสอบนี้เพราะปกติไม่มีสุนัขตัวอื่นให้ฝึกด้วย หากคุณไม่มีสุนัขตัวอื่นให้ฝึกด้วย ลองฝึกกับตุ๊กตาสุนัขที่เหมือนจริง ซึ่งมองจากระยะไกล ๆ สามารถหลอกสุนัขหลายตัวได้ และดีกว่าการไม่ฝึกกับอะไรเลย

การฝึกคำสั่ง ‘มองนี่’ หรือ ‘ดู’ นั้นเป็นประโยชน์สำหรับการทดสอบเรื่องนี้ การสอนให้
‘มองนี่’ หรือ ‘ดู’ สามารถเริ่มได้จากการใช้คลิกเกอร์ฝึกและให้รางวัลเมื่อสุนัขมองตาคุณ เมื่อสุนัขเริ่มเข้าใจแล้ว ให้เริ่มพูดว่า ‘ดู’ และใช้คลิกเกอร์หรือให้รางวัลเมื่อสุนัขมองตาคุณ

การทดสอบหัวข้อที่ 9 ปฏิกิริยาต่อสิ่งดึงดูดความสนใจ

(Reaction to Distraction)

การทดสอบเรื่องปฏิกิริยาต่อสิ่งดึงดูดความสนใจนั้น รวมถึงการที่กรรมการ สร้างสิ่งดึงดูดความสนใจสุนัขขึ้นมา ปกติมักเป็นเสียงต่างๆ เพื่อทดสอบปฏิกิริยาของสุนัข สุนัขไม่ควรตกใจ วิ่งหนี หรือมีปฏิกิริยาหวาดกลัวหรือเกรี้ยวกราดต่อสิ่งดึงดูดความสนใจ โดยวิธีดึงดูดความสนใจทั่ว ๆ ไป คือ ปล่อยชามอาหารโลหะลงพื้น ดังนั้นจึงแนะนำให้ฝึกโดยใช้วิธีใกล้เคียง หากสุนัขของคุณนั้นตอบโต้อย่างรุนแรงต่อชามอาหารโลหะ ลองเปลี่ยนไปใช้ชามพลาสติก หรือสิ่งอื่นที่ทำให้เกิดเสียงรบกวนน้อยกว่า จนกระทั่งคุณเจอสิ่งที่อยู่อยู่ในระดับที่สุนัขรู้สึกสบายใจ

การทดสอบหัวข้อที่ 10 การแยกจากเจ้าของ

(Supervised Separation)

การทดสอบสุดท้ายนี้เป็นการทดสอบว่าสุนัขจะทุกข์ใจหรือไม่เมื่อต้องแยกกับคุณ สุนัขไม่ควรหอน เห่า หรือแสดงท่าทีเครียดเมื่อคุณปล่อยสุนัขไว้กับกรรมการเป็นเวลาสามนาที คนส่วนใหญ่จะสั่งให้สุนัข ‘รอ’ ส่งสายจูงให้กรรมการและเดินออกไป

การฝึกให้สุนัขรับมือกับการแยกกับเจ้าของได้ดี คือ เริ่มจากอยู่ตำแหน่งคนละฝั่งกับสุนัขโดยมีอะไรกั้น เช่น รั้ว หรือกรงฝึก (Exercise Pen) ลังไม้ ประตูกั้นสัตว์เลี้ยง (pet gate) หลังจากนั้นวางชามอาหารหรือถุงใส่อาหาร ซึ่งสุนัขรู้ว่าข้างในมีรางวัลอยู่ วางไว้บนโต๊ะหรือพื้นผิวใกล้ ๆ คุณควรวางให้อยู่ในระยะการมองเห็นของสุนัขก่อน จากนั้นเดินไปที่ชามอาหารอย่างใจเย็น หยิบขึ้นมาหนึ่งชิ้น แล้วเดินกลับไปป้อนสุนัข ทำซ้ำ ๆ จนกว่าสุนัขจะเข้าใจดี และคุณมั่นใจว่าสามารถเลื่อนตำแหน่งที่วางรางวัลออกไปให้ไกลขึ้นได้ ลองเพิ่มให้ระยะเวลาให้นานขึ้น ระยะห่างไกลขึ้น จนถึงอยู่หลังผนัง จนกว่าคุณทำเวลาได้ 3 นาทีได้โดยไม่ยาก หากการทดสอบนี้ยากสำหรับสุนัข และเหมือนว่าจะไม่สามารถฝึกได้ ลองคุยกับสัตวแพทย์ของคุณเพื่อให้แน่ใจว่าสุนัขไม่ได้มีความผิดปกติเกี่ยวเนื่องกับอาการวิตกกังวล (anxiety-related disorder)

สามารถเข้ารับการทดสอบ CGC ได้ที่ไหน

เมื่อคุณพร้อมที่จะเข้าสอบ CGC ของสมาคม ฯ แล้ว สามารถติดต่อกรรมการ CGC ทางเว็บไซต์ของสมาคมฯ ที่ American Kennel Club website